Tiểu dầm ở trẻ em
PGS.TS. BS. Trần Thị Mộng Hiệp*, Nguyên Trưởng khoa Thận-Nội tiết Bệnh viện Nhi Đồng 2, Nguyên Phó Chủ nhiệm Bộ Môn Nhi, Trưởng phòng khám Nhi PKĐK Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch.
* Tiến sĩ Khoa Học Đại Học Louvain, Vương Quốc Bỉ. Phó Giáo sư Đại Học Y Khoa Tours, Pháp
Các bà mẹ thường hay lo lắng về chứng tiểu dầm của con mình. Vậy chứng bệnh này như thế nào?
Tiểu dầm đơn độc ban đêm là chứng đi tiểu không tự chủ xảy ra lúc trẻ ngủ, khi trẻ trên 5 tuổi, ≥ 2 lần/tuần và kéo dài > 6 tháng.
Với trẻ em, ở lứa tuổi nào thì tiểu dầm được coi là bình thường. Ở lứa tuổi nào sẽ bị coi là bất bình thường?
Ở trẻ em, từ 0 đến 3 tuổi là lúc các bé chưa tự chủ được ý muốn của bản thân nên tè dầm là chuyện bình thường, lớn lên thêm chút khi có “nhu cầu” các bé sẽ kêu “bô” hay “đi tè” để bố mẹ giải quyết giúp. Nhưng từ 5 tuổi trở lên, thường là trên 7 tuổi mà bé vẫn đi tè “tự nhiên” ban đêm thì là biểu hiện không bình thường. Cần đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế để sớm có cách điều trị hiệu quả.
Nguyên nhân nào gây ra? Có phải do bố mẹ không hướng dẫn dạy bảo tốt?
Trước hết, nên hiểu tiểu dầm là hiện tượng trẻ đi tiểu không tự chủ lúc ngủ, vào ban đêm. Nếu trẻ vẫn đi tiểu không tự chủ lúc thức thì hiện tượng này thường là bệnh lý, không nên đánh đồng tiểu dầm lúc ngủ và lúc thức là giống nhau.
Nguyên nhân chủ yếu của chứng bệnh tiểu dầm lúc ngủ chưa được sáng tỏ hoàn toàn. Tuy nhiên bệnh có thể do tình trạng bàng quang chưa trưởng thành vì trẻ còn nhỏ, hoặc do giảm bài tiết vào ban đêm một chất nội tiết (còn gọi là hócmôn) chống bài niệu ở một số trẻ. Chế độ ăn uống có trà, cà phê, coca cola, chocolat cũng góp phần gây nên. Bệnh cũng có thể do nguyên nhân tâm lý: trẻ bị căng thẳng về tâm lý như bị cô giáo la mắng, bị bạn bè tách khỏi nhóm, bị ám ảnh lo sợ hay phải thường xuyên chứng kiến những cuộc cãi vã của bố mẹ, cha mẹ ly dị, hoặc mẹ cho ra đời thêm một đứa em… là những yếu tố tâm lý tác động gây tiểu dầm ở trẻ em.
Người ta cũng nói đến nguyên nhân do di truyền, cứ một trong cha hoặc mẹ mắc tiểu dầm lúc còn nhỏ thì 44% trẻ có khả năng bị bệnh hoặc khi cả cha lẫn mẹ mắc chứng này thì 77% trẻ sẽ tiểu dầm.
Khi trẻ tiểu dầm thường xuyên, thì có ảnh hưởng đến sức khỏe? Trẻ có thể phát triển bình thường như các trẻ khác hay không?
Việc trẻ mắc chứng tiểu dầm không ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như sự phát triển thể chất của trẻ. Nhưng nếu tiểu dầm vẫn tiếp tục tiếp diễn ở trẻ lớn, đặc biệt trên 10 tuổi thì sẽ gây cho các bé nhiều vấn đề tâm lý phức tạp. Các bé sẽ là tâm điểm chú ý của bạn bè, bị chê cười, mất tự tin, căng thẳng, buồn rầu và có thể rơi vào mặc cảm. Lâu ngày, tâm tính các bé sẽ trở nên bất thường, khó chịu và khó hòa nhập. Tình trạng này kéo dài không tốt cho sự phát triển của bé về sau.
Bố mẹ cần phải làm gì khi con trẻ mắc chứng tiểu dầm?
Các bậc cha mẹ đừng tỏ ra quá lo lắng về hiện tượng này và đừng la mắng trẻ vì sẽ làm cho bé căng thẳng hơn và tiểu dầm có thể tăng thêm.
Tốt hơn hết, cha mẹ nên kiên trì và thông cảm, chú ý nhắc nhở bé đi tiểu trước khi đi ngủ và không nên uống nước 2 – 3 giờ trước khi đi ngủ. Có thể sử dùng loại đồng hồ báo thức có khả năng phát hiện sớm các giọt nước tiểu đầu tiên để đánh thức trẻ dậy. Cách thức này hứa hẹn 70 đến 80% thành công.
Đồng hồ báo thức
Nên ghi lại những lần bé tè dâm vào 1 quyển sổ hoặc lịch để theo dõi, khi trẻ chiến thắng tè dầm một lần, đừng tiếc lời khen ngợi và hãy động viên khen thưởng bé. Việc làm này sẽ khiến các bé rất quyết tâm cố gắng.
Thay, giặt đồ cho bé cẩn thận trước khi đến lớp để gạt bỏ mặc cảm tự ti trước thầy cô, bạn bè.
Nên tránh cho trẻ chứng kiến những cuộc cãi vã của người lớn và nên quan tâm đến các yếu tố tác động tâm lý trên trẻ trong mọi quan hệ với thầy cô, bạn bè, anh chị em ruột…
Khi dùng các biện pháp trên đây mà trẻ vẫn tiểu dầm thì có thể dùng thuốc. Tuy nhiên không cần điều trị thuốc khi trẻ dưới 6 tuổi. Tùy trường hợp, các bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp cho bé.
Thêm một chút quan tâm và thông cảm, thêm một chút kiên trì, bạn sẽ giúp con mình vượt qua được những khó khăn ban đầu của tuổi thơ.